علائم انسداد یا گرفتگی گرفتگی لوله مویی در کولر گازی و داکت اسپلیت
لوله مویی (Capillary Tube) یکی از قطعات کلیدی در سیکل تبرید است که وظیفه کاهش فشار مبرد (گاز) را برعهده دارد تا مبرد بتواند در اواپراتور تبخیر شده و سرمایش ایجاد شود. گرفتگی این قطعه کوچک اما حیاتی میتواند عملکرد کلی دستگاه را مختل کند. گرفتگی جزئی یا کامل لوله مویی میتواند باعث کاهش شدید جریان مبرد، افزایش دمای کمپرسور، افت فشار ساکشن و اختلال در کل سیکل تبرید شود.
در این مطلب به نشانههایی میپردازیم که ممکن است نشاندهنده گرفتگی لوله مویی باشند.
1. کاهش غیرطبیعی فشار ساکشن
یکی از واضحترین علائم گرفتگی، افت شدید فشار ساکشن است.
در کولرهای R22 فشار ممکن است به زیر ۴۰ psi یا حتی ۳۰ psi برسد.
کمبود جریان مبرد در ورودی اواپراتور باعث میشود سرمای خروجی دستگاه بهطور محسوسی کاهش یابد.
2. افزایش فشار دیسچارج
با محدود شدن عبور مبرد از لوله مویی:
کمپرسور تحت فشار قرار میگیرد
فشار دیسچارج بالا میرود
دمای لوله رفت بهشدت افزایش پیدا میکند
افزایش دمای دیسچارج تا ۹۰–۱۲۰ درجه سانتیگراد در این شرایط رایج است.
3. اختلاف دمای شدید در ورودی و خروجی لوله مویی
در گرفتگیهای موضعی:
ورودی لوله مویی داغ است
خروجی لوله مویی سرد شدید
حتی یخزدگی نقطهای مشاهده میشود
این الگو یکی از معتبرترین نشانههای انسداد از دید استانداردهای ASHRAE است.
4. یخزدگی نقطهای در مسیر لوله مویی
اگر بخشی از مسیر در اثر رطوبت یا ذرات داخلی مسدود شود، همان نقطه دچار یخزدگی موضعی میشود. این یخزدگی معمولاً در نزدیکی ورودی اواپراتور یا روی فیلتر درایر دیده میشود.
5. کاهش محسوس سرمای خروجی
در گرفتگی جزئی:
اواپراتور گرسنه میشود
سرمای کافی تولید نمیشود
دمای خروجی یونیت داخلی کاهش قابلقبولی ندارد
این وضعیت حتی با کارکرد طولانیمدت دستگاه نیز بهتر نمیشود.
6. داغ شدن غیرعادی کمپرسور
به دلیل کاهش جریان مبرد، کمپرسور خنککاری کافی دریافت نمیکند. در نتیجه:
دمای کمپرسور بالا میرود
آمپر از مقدار نرمال بیشتر میشود
در موارد شدید، کمپرسور Overload میکند و خاموش میشود
7. شنیدن صدای غیرعادی در مسیر مبرد
گرفتگی جزئی لوله مویی میتواند موجب:
صدای سوت ضعیف
صدای عبور ناپایدار مبرد
تقتق خفیف در لحظه عبور مایع
شود. البته این علامت در همه دستگاهها شنیده نمیشود.
8. الگوی حرارتی نامتقارن در کندانسور
در دستگاههای دارای گرفتگی:
ابتدای کندانسور بسیار داغ
انتهای کندانسور نسبتاً خنک
تبادل حرارت یکنواخت نیست
این الگو یکی از علائم قابلاتکا برای عیبیابی است.
علتهای رایج گرفتگی لوله مویی:
وجود رطوبت در مدار مبرد
آلودگی ناشی از روغن یا ذرات فلزی
نبود فیلتر درایر یا گرفتگی آن
- آلودگی روغن کمپرسور
استفاده از مبرد نامرغوب یا تزریق غیراصولی گاز
روشهای اصولی و معتبر تست گرفتگی لوله مویی
1. بررسی فشار ساکشن و دیسشارژ
در حالت انسداد:
فشار ساکشن پایین
فشار دیسشارژ بالا
اختلاف فشار زیاد
این سه شاخص در کنار هم نشانه قطعی هستند.
2. اندازهگیری اختلاف دمای ورودی و خروجی لوله مویی
با ترموکوپل یا دماسنج تماسی انجام میشود.
اختلاف دمای زیاد نشانه گرفتگی است.
3. لمس لوله و بررسی سردی/گرمی غیرطبیعی
وجود نقطه سرد یا داغ شدید، نشانه انسداد موضعی است.
4. بررسی آمپر کمپرسور
در انسداد، آمپر معمولاً از مقدار نرمال بالاتر میرود زیرا کمپرسور تحت بار سنگین کار میکند.
5. تست نیتروژن
استانداردترین روش:
اعمال فشار ۱۵۰ تا ۳۰۰ psi نیتروژن
بررسی عبور جریان از لوله مویی
مشاهده افت فشار یا پسزدن جریان
در صورت کاهش محسوس جریان، گرفتگی قطعی است.
راهکار رفع انسداد لوله مویی
راهحلهای معتبر شامل موارد زیر است:
1. تعویض کامل لوله مویی (بهترین روش)
مطمئنترین روش رفع مشکل است.
2. تعویض فیلتر درایر
وجود آلودگی در فیلتر درایر میتواند گرفتگی را مجدداً ایجاد کند.
3. فلاشینگ مدار با نیتروژن
عبور نیتروژن خشک با فشار استاندارد برای پاکسازی مسیر لولهکشی.
ورودی و خروجی کمپرسور جدا شود.
سپس:
نیتروژن از کندانسور ← فیلتر درایر ← لوله مویی ← اواپراتور عبور کند.
مسیر خروج باید آزاد باشد.
کمپرسور نباید در مسیر جریان نیتروژن باشد.
4. انجام وکیوم عمیق (۵۰۰ میکرون)
حذف کامل رطوبت از سیستم برای جلوگیری از انسداد مجدد.
✅ سوالات متداول (FAQ)
آیا گرفتگی لوله مویی با کمبود گاز اشتباه گرفته میشود؟
بله.**
کمبود گاز باعث افت فشار ساکشن میشود ولی در کمبود گاز:
دمای دیسچارج خیلی بالا نمیرود
اختلاف دمای ورودی/خروجی مویی شدید نیست
یخزدگی نقطهای کمتر دیده میشود
آیا لوله مویی با فشار زیاد قابل تمیز شدن است؟
خیر.**
تمیز کردن لوله مویی با مبرد یا کمپرس هوا نتیجه قطعی ندارد. بهترین روش، تعویض است.
آیا انسداد لوله مویی باعث سوختن کمپرسور میشود؟
بله.**
افت جریان مبرد خنککاری کمپرسور را کاهش میدهد و میتواند منجر به Overheat و آسیب مکانیکی شود.
آیا گرفتگی فیلتر درایر علائمی همانند لوله مویی دارد؟
تا حدی بله.**
گرفتگی فیلتر درایر معمولاً با دمای بسیار بالای ورودی آن همراه است و ممکن است با گرفتگی لوله مویی اشتباه گرفته شود.
📌 جمعبندی
گرفتگی لوله مویی میتواند به کاهش بازدهی، یخزدگی، استهلاک کمپرسور و در نهایت خرابی دستگاه منجر شود. با بررسی منظم و سرویس اصولی میتوان از بروز این مشکل پیشگیری کرد. اگر هر یک از علائم بالا را در کولر گازی یا داکت اسپلیت مشاهده کردید، میتوانید از کارشناسان متخصص آرن سرویس کمک بگیرید. تیم ما با تجربه فنی بالا و تجهیزات کامل، عیبیابی و تعمیر کولر گازی شما را بهصورت دقیق و اصولی انجام خواهد داد.
📚 منابع :
ASHRAE Handbook – HVAC Systems and Equipment
Carrier Technical Manuals
Danfoss Refrigeration Troubleshooting Guides
